zaterdag 5 juli 2008

Een buitengewoon bijzondere werkdag in "Het Kuitje" in Den Helder, des te spijtiger dat Frans, Anton en  Jopie niet aanwezig konden zijn. Rob heeft zijn zoon Martijn meegebracht, een enthousiast boekbindertje én fotograaf, die dolgraag vandaag mee het wad opgaat.
Maar eerst is er koffie!
Jaap, ons bbc-lid, is medebeheerder van dit natuurcentrum "Het Kuitje" én verzorger van de wadexcursies. Hij verwelkomt ons buiten in het zonnetje, en zittend naast de paalhoofdtafels luisteren we naar de vele verhalen die er te vertellen zijn. Hans reisde door Mexico en Guatemala, Jaap was in Engeland, waar hij een boekbinderij bezocht en met bewondering keek naar het vergulden van de boeksneden, en Fem en ik gingen naar Italië voor de workshop 'Standing Book'. Ook kwam Jaap in het bezit een stuk gereedschap waarvan hij graag wil weten waar het voor dient. Reacties welkom!!
Dus wordt er lang, heerlijk in zon en wind, gekletst en is het een en ander terug te lezen op de site onder de rubriek: "Verhaal van de Leden".
wie weet waar dit gereedschap voor dient ?

Het Kuitje is een twee verdiepingen tellend centrum waar vandaan de wadexcursies vertrekken, waar diapresentaties gegeven worden en exposities ingericht zijn. Maar er is veel meer. Er is zo veel te zien in het Kuitje, dat het moeilijk is om aan boekbinden toe te komen. De microscopen staan beneden opgesteld met allerlei interessante zeediertjes eronder, zoals zeeduizendpoten, pieren en pokken. In de twee aquaria zijn o.a. vissen, garnalen, krabbetjes en zeeanemonen te ontdekken. We komen ogen tekort!

En als we dan eindelijk boven komen wordt onze aandacht getrokken door de vele vitrines met schelpen, opgezette beesten en zeetaferelen. Schitterend.

Toch worden dan tenslotte ook nog maar wat boekbindactiviteiten ontplooid tot 15.00 uur, want dan is het pas laag water en kunnen we het wad op.
Fem en ik showen met enige trots ons 'Standing Book' , gemaakt tijdens de workshop in Italië bij Cor Aerssens en Cristina Balbiano en leggen de constructie uit.
(zie verhaal van den leden).
boek Ine
boek Fem
Martijn is boekbinder in spé en laat trots zijn miniboekje zien wat hij thuis gebonden heeft. Een dikke pluim voor hem. Hij gaat nu aan de slag met de cuttlebug, maakt een mooie tulp en leert een plat met verdieping maken om de gemaakte tulp er in te verwerken. Thuis zal hij er met Rob een Secret Belgische Binding van maken.

werk van Martijn en foto's ook gemaakt door hem !

Fem heeft voor die binding al de platten bekleed en gaat nu met de screwpunch een gaatjespatroon maken om platten en rug te kunnen verbinden.

foto gemaakt door Martijn
Bert heeft de Karolingische Band, waar hij vorige maand op de werkdag aan begon, nu helemaal klaar. Hij heeft het boek gebonden in kalfsleer. Het klinken van de spijkertjes aan de sluitlippen vond hij erg lastig gaan, maar het is hem uiteindelijk goed gelukt.
Nu is hij bezig met reparatiewerk.

Hans en ik zijn beiden met de splitselband bezig. Hans heeft ijzerdraad als steun gebruikt, ik spijkers en we zijn verbaasd dat, na verwijdering ervan, er geen ruimte terug te vinden is in het naaisel. Je zou verwachten dat ijzerdraad en spijkers een los naaisel op zouden leveren.
naaien op perkamenten bandjes tegen ijzerdraad
naaien tegen spijkers

Marjolein heeft al kapitaal bestoken en wacht nu op ons eigen gemaakt perkament. We hebben de huiden al wel opgespannen, en Marjolein heeft één huid met krijt en puimsteen bewerkt, maar er moet nog langer en uitgebreider geschuurd worden.
In afwachting daarvan treft ze nu voorbereidingen voor het 5e boek-model, weekt de rug van een oud boek op en maakt de katernen schoon. Het kost meer tijd dan ze verwacht had en ze vraagt zich af waarom ze geen blanke katernen gevouwen heeft !


Jaap prikt gaatjes in de katernen van een verhalenbundel die hji moet binden en Martijn legt vakkundig onze activiteiten vast!

foto gemaakt door Martijn

Tegen drieën zorgen de wad-kriebels voor omkleedpartijen. Er worden korte broeken aangetrokken en schoenen met veters. Die heb ik niet, maar wel stevige dichte stappers; dat lijkt me geen probleem. Nou, dat heb ik dan goed ervaren! Gelukkig zijn Hans en Rob mijn steunpilaren tijdens mijn worstelingen met het zuigende slik en kom ik ook zowaar met beide schoenen terug aan het einde van de middag!
Maar eerst op weg. Het begint te druppen als we buiten komen, maar gelukkig is het al snel weer droog. We helpen Jaap met het sjouwen van allerlei 'gereedschappen': een riek, schepnetten, een gipskar en een mandje met lege flessen. Wat staat ons allemaal te wachten???? Na een stuk over de dijk gelopen te hebben, schuifelen we op aanraden van Jaap voorzichtig, om niet uit te glijden, het kiezeltalud af.

En dan staan we op het wad, midden tussen een weelderige begroeiïng van o.a. zeekraal, zilvergrijze zee-alsem, zilte schijnspurrie en her en der wat lamsoor. Dikke plakken wieren en zeesla vormen een groengemêleerd tapijt.

Jaap vertelt over het ontstaan van de kwelders, het bezinken van het zand en het slib, en de verandering in de vegetatie die hij hier in de loop der jaren bemerkt heeft. Ondertussen wordt er door een ieder rijkelijk gesnoept van de zeekraal, maar Fem en ik vinden dit plantje toch een beetje te zout !

We zien prachtige verse diepe sporen van de scholekster, die de moeite waard zijn om er een gipsafdruk van te maken. Jaap laat Martijn een houdertje, een restant van een melkpak, om een spoor zetten. Dan maken ze samen gips aan en mag Martijn dat uitgieten in het houdertje. Aan het eind van de middag, als we terugkomen van de wadwandeling, zal het gips uitgehard zijn. Dus blijft houdertje en gipskar achter, terwijl wij verder lopen, of liever: soppen!

Even je hak oplichten en je kunt weer verder, maar dat geldt niet voor mij. Mijn schoen zuigt zich vast in het slik, en dus komt mijn voet uit mijn schoen! Omdat er tegenwoordig nogal wat Japanse oesters met hun scherpe rand net uit het slik steken, is het volgens Jaap niet aan te raden op blote voeten verder te gaan. Dus moet ik langzaam en behoedzaam mijn schoenen mee zien te nemen! En dat lukt, dankzij de geweldige steun van de mannen!

Jaap stopt regelmatig om de slikmassa met de riek om te scheppen en laat ons daarbij zien hoe dun de zuurstofrijke laag slechts is. De dikke zwarte massa is zuurstofarm en kan een rotte eierenlucht op het wad verspreiden!

Het is voor ons een openbaring te zien hoeveel leven Jaap naar boven haalt uit die sliklaag. Het krioelt van de zeeduizendpoten, zeepieren, garnaaltjes, gapers, nonnetjes, wormen. En stomverbaasd zijn we als we zien hoe snel zo'n zeepier, gaper en nonnetje zich weer ingraven. We hebben er nooit bij stilgestaan dat zo'n "schelp" zo behendig is om zich te kunnen draaien, verticaal te gaan staan en zich dan het slik in te werken. We kijken er geboeid naar.

Bij de watergeul wordt er al zoekend met het schepnet over de grond geschoven en worden er diverse krabben in hun rust verstoord! Nooit geweten hoe je kunt zien of je een mannetjes- of vrouwtjeskrab in handen hebt. Vanaf nu dus wel, want Jaap geeft duidelijke voorlichting en kan ons bij een dode mannetjeskrab laten zien dat dit beestje gezegend is met twee penissen  achter een driehoekvormig klepje. En dus heeft het vrouwtje twee gaatjes op haar onderlichaam.
♂

het dubbele geslachtsorgaan


♀

De lucht trekt steeds verder dicht en dus wordt het tijd terug te gaan. Martijn zoekt het gipsgietsel en is zeer trots op het resultaat.

Marjolein en Fem nemen nog wat zeesla mee om te drogen en eventueel te verwerken in een boek of band.
Terug bij het natuurcentrum worden schoenen, voeten en benen schoongespoten en we zijn nog niet binnen of het regent inderdaad.

De meegenomen zeepieren, zeeduizendpoten en zeepokken worden door Jaap in de microscoopglaasjes gelegd en door ons uitvoerig onder de microscopen bekeken én bewonderd. Ze zijn echt prachtig getekend en de pieren gesierd met mooie rode borsteltjes.
Als iedereen uitgestudeerd is op deze beestjes, gooit Jaap de pieren en duizendpoten in het aquarium en staan we versteld van de agressieve garnalen en krabben die dit 'voedsel' verslinden en er om vechten.

Het was een geweldig interessante, gezellige, blikverruimende, leuke en leerzame dag.
We hebben heel veel inspiratie opgedaan en dat zal zich vast uiten in
originele waddenboeken!!!!!